جداسازی، تشخیص و بررسی بیماری زایی عوامل قارچی همراه ریشه و طوقه درختان زیتون در استان خوزستان

به منظور تعیین و مطالعه فون قارچی ریشه و طوقه زیتون در استان خوزستان در زمستان سال 1386 از درختان زیتون آلوده در نقاط مختلف استان از جمله شوش، دزفول، اندیمشک و هفت تپه نمونه برداری شد. نمونه هایی نیز در طی سال های 85-1384 از ایذه، دهدز، رامهرمز تهیه شده بود که از آنها 35 جدایه قارچ ورتیسیلیوم جداسازی شد. از بقیه نمونه ها پس از جدا و خالص سازی در مجموع 89 جدایه قارچی از ریشه و طوقه زیتون به دست آمد. از این تعداد 47 جدایه به جنس فوزاریوم، 37 جدایه به جنس سیلیندروکارپون و 5 جدایه به قارچ ریزوکتونیا تعلق داشت. جدایه های ورتیسیلیوم همه متعلق به گونه v.dahliae بودند. آزمون بیماری زایی روی نهال های زیتون 12 ماهه به وسیله فروبردن ریشه نهال ها در سوسپانسیون اسپور انجام شد. نتایج حاصل از آزمون بیماری زایی حاکی از بیماری زا بودن جدایه های مورد استفاده بود. جدایه های فوزاریوم در 3گروه (section) و 3 گونه قرار گرفتند. در این میان گونه های f.solani و f.equiseti به ترتیب با 23 و 20 جدایه بیشترین فراوانی را داشتند در حالی که گونه f. semitectum با 4 جدایه کمترین فرا وانی را داشت. گونه f.equiseti برای اولین بار از ایران از روی زیتون و گونه f. semitectum برای اولین بار از زیتون در جهان گزارش می شود. آزمون بیماری زایی برای دو گونه که فراوانی بیشتری داشتند ( f.solani و f.equiseti ) روی نهال های زیتون 12 ماهه به وسیله فرو بردن ریشه نهال ها در سوسپانسیون اسپور انجام شد. نتایج حاکی از بیماری زابودن همه جدایه های مورد استفاده بود اما شدت بیماری زایی جدایه های f.solani نسبت به f. equiseti بیشتر بود. جدایه های سیلیندروکارپون در سه گونه طبقه بندی شدند. گونه های c.destructans با 20 جدایه بیشترین فراوانی و گونه های c.obtocisporum و c.didymum به ترتیب با 8 و9 جدایه کمترین فراوانی را داشتند. گونه c.destructans برای اولین بار از روی زیتون در ایران و گونه های c.obtocisporum و c.didymum برای اولین بار از روی زیتون در جهان گزارش می شوند. آزمون بیماری زایی برای گونه c.destructans روی نهال های 12 ماهه زیتون و به وسیله فروبردن ریشه نهال ها در سوسپانسیون اسپور انجام شد. نتایج حاکی از بیماری زابودن همه جدایه های مورد استفاده بود. جدایه هایr.solani چند هسته ای و متعلق به گروه آناستوموزی ag-4 بودند. . آزمون بیماری زایی روی نهال های 12 ماهه زیتون و با استفاده از مایه تلقیح گندم انجام گرفت. نتایج بیانگر بیماری زا بودن همه جدایه ها بود. به طور کلی نتایج آزمون بیماری زایی نشان داد که از بین جدایه های به دست آمده سه گونه روی زیتون بیماری زای قوی(f.solani، v.dahliae و c.destructans) گونه f.equiseti بیماری زای متوسط و گونه r.solani بیماری زای ضعیف بود.